Cho vay ngang hàng (P2P Lending) là hình thức kết nối trực tuyến giữa người vay và người cho vay, không cần qua trung gian tài chính truyền thống. Sau gần một thập kỷ phát triển trong bối cảnh thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, thị trường này tại Việt Nam từng rơi vào “vùng xám” pháp lý, dẫn đến nhiều rủi ro cho cả người vay và nhà đầu tư.
Thị trường cho vay ngang hàng – Những rủi ro và thách thức
Hoạt động cho vay ngang hàng tại Việt Nam từng đối mặt với nhiều rủi ro và thách thức. Người vay tiền có thể bùng nợ dễ dàng, trong khi người cho vay đòi nợ vượt ngoài khuôn khổ pháp luật. Nhiều khoản vay có lãi suất cao ngất ngưởng, lên tới vài trăm, thậm chí vài nghìn % một năm.
Cho vay ngang hàng tại Việt Nam
Ông Đỗ Ngọc Thịnh, chuyên gia tài chính, cho biết: “Các hoạt động cho vay này diễn ra khá dễ dàng. Chính vì vậy, khi người dân thực hiện các hoạt động vay, họ cũng không kiểm soát kỹ nên cũng dễ dẫn đến nguy cơ vỡ nợ.”
Theo thống kê, hiện có khoảng 200 nền tảng cho vay ngang hàng đang hoạt động tại Việt Nam, chủ yếu dưới danh nghĩa các công ty công nghệ. Những nền tảng này đã đáp ứng một phần nhu cầu vay của khoảng 40-50 triệu người có thu nhập nhưng khó chứng minh tài chính.
Cơ chế sandbox – Lối thoát cho thị trường cho vay ngang hàng
Nghị định 94/2025 của Chính phủ đưa ra khuôn khổ thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho hoạt động cho vay ngang hàng. Cơ chế này sẽ kiểm soát toàn diện hoạt động cho vay ngang hàng trong hai năm, từ vận hành, phân tích tín dụng, bảo mật thông tin, đến báo cáo tài chính.
Ông Trần Minh Hải, Giám đốc Công ty Luật Basico, nhận định: “Một hệ thống pháp lý làm sao để bảo đảm quyền lợi của bên cho vay, quyền lợi của bên nhận đảm bảo, thậm chí bên đi vay sẽ thông suốt khi các nguồn vốn được nhịp nhàng đưa ra, thu hồi và tái sử dụng vào trong các hoạt động cho vay.”
Cơ chế sandbox được áp dụng từ ngày 1/7 tới đây, được kỳ vọng sẽ là bước chuyển mình quan trọng với cho vay ngang hàng. Khi có hành lang pháp lý, các nền tảng cho vay ngang hàng mới có thể lớn mạnh, tiếp cận lượng khách hàng lớn hơn, với thông tin tín dụng đầy đủ hơn.