Phát hiện mới về “cột đá ma” dưới Oman đã mở ra những hiểu biết sâu sắc về cấu trúc và hoạt động địa chất của Trái Đất.
Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Earth and Planetary Science Letters cho biết “cột đá ma” này là một chùm manti, tức những cột đá nóng, mềm, dâng lên từ ranh giới lõi – lớp phủ của Trái Đất, xuyên lên đến tận bề mặt.
Khác với các chùm manti đã biết thường đi kèm với hoạt động núi lửa, “cột đá ma” này không có hoạt động núi lửa trên bề mặt nhưng vẫn tác động âm thầm đến hành tinh.
Khu vực núi Al Hajar ở Oman, nơi “cột đá ma” được xác định
Nhóm nghiên cứu quốc tế dẫn đầu bởi TS Simone Pilia từ Đại học Dầu khí và khoáng sản King Fahd (Ả Rập Saudi) đã sử dụng dữ liệu địa chấn để phát hiện ra “cột đá ma”. Sóng địa chấn bị chậm lại khi đi qua khu vực dãy núi Al Hajar, cho thấy sự hiện diện của đá nóng và mềm bên dưới.
Mô hình máy tính và các phép đo hiện trường đã xác nhận sự tồn tại của “cột đá ma”, với các điểm gián đoạn địa chấn ở độ sâu 410 km và 660 km. Cột đá này có đường kính khoảng 200-300 km và nóng hơn lớp phủ xung quanh tới 100-300 độ C.
Vai trò của “cột đá ma” trong việc định hình Trái Đất
“Cột đá ma” đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự tương tác giữa nhiệt độ, áp suất và sự di chuyển của vật chất từ lõi hành tinh lên đến bề mặt. Chúng cũng góp phần vào quá trình kiến tạo mảng, khiến các lục địa sáp nhập và tách ra nhiều lần trong lịch sử.
Sự hiện diện của “cột đá ma” Dani dưới Oman cho thấy có thể còn nhiều “cột đá ma” khác tồn tại trên Trái Đất, âm thầm định hình lại hành tinh cùng với các cột đá có hoạt động núi lửa.
Các mô hình cho thấy “cột đá ma” Dani đã tồn tại hàng triệu năm, ảnh hưởng đến chuyển động của mảng kiến tạo Ấn Độ và vẫn đang nâng cao đất đai ở Oman.