Trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số và giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu, câu hỏi về việc liệu đất nước có thể giảm phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài và xây dựng nền kinh tế số vững mạnh với Luật Công nghiệp công nghệ số mới ban hành đã trở thành một vấn đề quan trọng. Với việc là một trong những nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, Việt Nam đang chịu áp lực ngày càng lớn từ căng thẳng thương mại toàn cầu.

Các ‘đòn’ thuế quan gần đây của Mỹ đã bộc lộ sự phụ thuộc của Việt Nam không chỉ vào thị trường nước ngoài mà còn vào công nghệ nhập khẩu, đặc biệt trong các lĩnh vực như điện toán đám mây, an ninh mạng và trí tuệ nhân tạo (AI). Trong bối cảnh này, Việt Nam cần xem xét lại chiến lược số của đất nước. Thay vì tiếp tục dựa vào nền tảng và hạ tầng nước ngoài, Việt Nam có thể đẩy nhanh quá trình tự chủ bằng cách đầu tư vào công nghệ trong nước.

Luật Công nghiệp công nghệ số được thông qua mới đây là một khung pháp lý kịp thời để hỗ trợ quá trình chuyển đổi này. Một trong những vấn đề quan trọng là giảm phụ thuộc vào công nghệ nhập khẩu. Việt Nam hiện nhập khẩu phần lớn hạ tầng kỹ thuật số, từ phần cứng, phần mềm đến các dịch vụ đám mây và Internet vạn vật (IoT). Những công nghệ này chủ yếu đến từ các quốc gia như Mỹ và Israel, có chi phí cao và hạn chế quyền kiểm soát dữ liệu.

Việc phát triển các nền tảng và công cụ trong nước sẽ giúp giảm thiểu rủi ro trên và mở rộng quyền truy cập cho người dùng Việt Nam. Các nền tảng, công cụ trong nước sẽ lưu trữ và chia sẻ dữ liệu theo quy định của Việt Nam, qua đó cũng đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về quyền riêng tư và chủ quyền dữ liệu trong Luật Công nghiệp công nghệ số. Tầm quan trọng của các nền tảng công nghệ nội địa không thể bị bỏ qua. Ngoài các dịch vụ đám mây và an ninh mạng đang phụ thuộc vào nhà cung cấp quốc tế, thị trường tiêu dùng số của Việt Nam cũng bị chi phối bởi các nền tảng nước ngoài như Shopee và Grab.

Tuy nhiên, với đầu tư đúng đắn vào kỹ năng và hạ tầng, chúng ta có thể khắc phục sự mất cân bằng này. Ấn Độ là một ví dụ đáng tham khảo. Các nền tảng nội địa như Ola và Rapido đã thành công trong việc cạnh tranh với Uber bằng cách cung cấp dịch vụ phù hợp với nhu cầu địa phương. Các nền tảng Việt Nam có thể đi theo con đường tương tự, đặc biệt khi nhận được ưu đãi tài chính và hỗ trợ kinh phí mua sắm công nghệ mà Luật Công nghiệp công nghệ số đề ra.

Bên cạnh đó, việc xây dựng lực lượng lao động hỗ trợ tăng trưởng số cũng là yếu tố quan trọng. Lợi thế nhân khẩu học của Việt Nam là rất rõ ràng khi cả nước có đến 51,7% dân số dưới 34 tuổi tính đến năm 2024. Lực lượng lao động trẻ, am hiểu công nghệ này là tài sản lớn trong quá trình chuyển đổi từ sản xuất giá rẻ sang nền kinh tế số.

Tuy nhiên, chỉ 28,8% người lao động có bằng cấp, chứng chỉ từ sơ cấp trở lên – điều này cho thấy khoảng cách đáng kể giữa cung và cầu kỹ năng. Việc hợp tác giữa các trường và doanh nghiệp để thiết kế chương trình đào tạo và đánh giá người học sẽ rất quan trọng. Chính phủ nên triển khai các nỗ lực đưa CNTT vào chương trình học từ sớm. Đồng thời, cần xem xét hỗ trợ các cơ sở đào tạo nhỏ cung cấp các khóa học nâng cao kỹ năng và cấp chứng chỉ theo nhu cầu của các ngành.

Tóm lại, Luật Công nghiệp công nghệ số là một bước đi chiến lược hướng tới chủ quyền số và một nền kinh tế vững bền. Bằng cách thúc đẩy đổi mới trong nước, giảm phụ thuộc vào các nền tảng nước ngoài và đầu tư vào nguồn nhân lực, Việt Nam đang đặt nền móng để trở thành quốc gia lãnh đạo nền kinh tế số Đông Nam Á trong dài hạn.

Nghiên cứu gần đây của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, đã chỉ ra rằng ASEAN đang đứng trước một cơ hội lớn với công nghệ 5G. Dự kiến, công nghệ này sẽ đóng góp 130 tỷ USD vào nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương vào năm 2030. Tuy nhiên, mức độ ứng dụng 5G tại các quốc gia ASEAN có sự chênh lệch đáng kể, từ 48,3% tại Singapore đến dưới 1% tại một số nước khác.

Nếu không có hành động phối hợp kịp thời, những chênh lệch này có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách số và suy yếu năng lực cạnh tranh của khu vực. Giáo sư Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu, nhận định rằng sự hội tụ giữa 5G và AI là hạ tầng cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy các lĩnh vực như sản xuất thông minh, nông nghiệp chính xác và giao thông tự hành. Tuy nhiên, ASEAN không thể chần chừ vì cơ hội để dẫn đầu khu vực trong kết nối thông minh đang nhanh chóng khép lại.

Báo cáo của trường đã xác định 10 trụ cột trọng yếu để thúc đẩy quá trình chuyển đổi 5G-AI, bao gồm thiết lập vai trò lãnh đạo số phối hợp và thu hẹp khoảng cách kỹ năng. Báo cáo cũng đề xuất 5 ưu tiên chiến lược, bao gồm xây dựng chiến lược phát triển 5G-AI quốc gia, thành lập cơ quan điều phối, triển khai chính sách bao trùm, phát triển hệ sinh thái AI và triển khai cơ chế giám sát.

Để thúc đẩy tác động kinh tế của 5G, doanh nghiệp cần được đặt làm trung tâm. Một số mô hình thành công trong khu vực đã được báo cáo nêu ra, bao gồm cảng thông minh tại Singapore, hệ thống quản lý thiên tai tích hợp AI tại Thái Lan và mạng viễn thông chia sẻ tại Malaysia.

Báo cáo cũng nhấn mạnh mạng 5G riêng tư và truy cập không dây cố định là yếu tố then chốt trong công cuộc chuyển đổi công nghiệp 4.0. Việc triển khai 5G hiện tại chính là nền móng cho sự phát triển của 6G vào năm 2030.

Ở Việt Nam, việc triển khai 5G đang được tăng tốc với mục tiêu số trạm 5G đạt tối thiểu 50% so với trạm 4G vào năm 2025 và phủ sóng 99% dân số vào năm 2030. Với những nỗ lực này, Việt Nam hy vọng sẽ tận dụng được cơ hội mà công nghệ 5G mang lại để thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội.

Tuần lễ Tài chính và Đổi mới MyFintech Week (MyFW) của Malaysia, một trong những sự kiện hàng đầu về tài chính và đổi mới, sẽ quay trở lại với phiên bản thứ ba từ ngày 4 đến 7 tháng 8 năm 2025 tại Kuala Lumpur. Sự kiện này sẽ diễn ra trong bối cảnh Malaysia đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN, thể hiện cam kết của quốc gia trong việc thúc đẩy sự phát triển và đổi mới trong lĩnh vực tài chính.

MyFW2025 sẽ được đồng tổ chức bởi Ngân hàng Nhà nước Malaysia, Ủy ban Chứng khoán Malaysia, Viện Ngân hàng Đầu tư Châu Á, Hiệp hội Fintech Malaysia và Tập đoàn Kinh tế Kỹ thuật số Malaysia. Sự kiện này hứa hẹn sẽ tập trung vào các xu hướng cấp bách đang định hình tương lai của tài chính dưới chủ đề ‘Tư duy, Đổi mới, Hợp tác: Định hình Tương lai của Tài chính’.

Nội dung của MyFW2025 sẽ được thiết kế để nâng cao hiểu biết về cách công nghệ đang phát triển, thay đổi quy định và nhu cầu xã hội đan xen nhau để định nghĩa lại bối cảnh tài chính khu vực. Sự kiện sẽ bao gồm các lớp học chuyên sâu, cuộc thi hackathon và các cuộc đối thoại cấp cao, thu hút các nhà lãnh đạo ngành, nhà hoạch định chính sách và những người đổi mới.

Thông qua các hoạt động và chương trình này, MyFW2025 sẽ tạo điều kiện cho các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành tài chính có cơ hội thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm và tìm kiếm giải pháp cho những thách thức đang tồn tại. Sự kiện này cũng nhằm thúc đẩy sự hợp tác và đổi mới trong lĩnh vực tài chính, từ đó đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế khu vực.

MyFW2025 được coi là một nền tảng quan trọng để thúc đẩy các kết quả chính cho sự liên kết chính sách trên toàn quốc thông qua cách tiếp cận toàn quốc, phát triển hệ sinh thái và triển khai các sáng kiến để nuôi dưỡng đổi mới có trách nhiệm. Sự kiện này cũng hướng đến mục tiêu bổ sung cho các nỗ lực đổi mới và bao gồm tài chính đang diễn ra trên khu vực bằng cách trao quyền cho các công ty fintech mới nổi và các công ty hiện tại.

Cuối cùng, MyFW2025 không chỉ là một sự kiện tài chính và đổi mới thông thường mà còn là cơ hội để Malaysia nâng cao vị thế khu vực của mình và định hình một cảnh quan tài chính hướng tới tương lai. Bằng cách tạo điều kiện cho sự hợp tác và đổi mới, sự kiện này sẽ đóng góp vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế và khẳng định vị thế của Malaysia như một trung tâm tài chính và đổi mới hàng đầu trong khu vực ASEAN.

Thông tin thêm về MyFW2025 có thể được tìm thấy tại trang web chính thức của sự kiện.