14/06/2025 07:04

Bảo vệ động vật hoang dã là một vấn đề quan trọng và cấp thiết hiện nay. Để đạt được mục tiêu này, cần có các giải pháp đồng bộ, trong đó có giải pháp về pháp luật.

Cần hoàn thiện khung pháp lý để bảo vệ động vật hoang dã

Hôm qua (13-6), báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức toạ đàm “Bảo vệ động vật hoang dã nhìn từ luật pháp và lương tâm”. Tại toạ đàm, các chuyên gia đã thảo luận về các giải pháp pháp lý để bảo vệ động vật hoang dã.

Hiện nay, trong Bộ luật Hình sự (BLHS 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017) có hai tội danh liên quan đến động vật hoang dã là tội phạm tại Điều 234 (tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã) và Điều 244 (tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm).

TS Nguyễn Thị Ánh Hồng, Trưởng bộ môn Hình sự, Khoa luật hình sự, Đại học Luật TP.HCM.

Tuy nhiên, chính sách pháp luật hình sự đối với hai tội danh này khá khác biệt. Động vật thuộc nhóm IIB được xếp vào nhóm tội phạm về trật tự quản lý kinh tế (Điều 234), còn động vật thuộc nhóm IB xếp vào nhóm tội về môi trường (Điều 244). Các chuyên gia cho rằng, để bảo vệ động vật hoang dã hiệu quả hơn, cần sửa đổi quy định pháp luật để có khung pháp lý hoàn thiện, chặt chẽ và phù hợp.

Nhìn lại khách thể của những tội phạm liên quan đến động vật hoang dã

Các chuyên gia cho rằng, cùng là các tội phạm xâm phạm đến khách thể liên quan đến động vật hoang dã nhưng lại thuộc hai chương khác nhau là chưa phù hợp. Do đó, cần điều chỉnh lại để các tội danh này được xếp chung vào cùng nhóm tội phạm liên quan đến môi trường.

Một điểm đáng chú ý trong chính sách pháp luật hiện nay là trong danh mục hàng hoá cấm kinh doanh chỉ quy định ở nhóm động vật thuộc nhóm IB, còn đối với nhóm IIB không thuộc hàng hoá cấm kinh doanh, vẫn cho phép thực hiện một số hoạt động liên quan.

Đề xuất sửa đổi dấu hiệu cấu thành tội phạm

Các chuyên gia đề xuất sửa đổi dấu hiệu cấu thành tội phạm để có thể xử lý hình sự các trường hợp vi phạm về bảo vệ động vật hoang dã. Cụ thể, cần bổ sung quy định “xâm phạm từ hai loài trở lên” để có thể xử lý hình sự các trường hợp vi phạm.

Các chuyên gia trao đổi tại toạ đàm “Bảo vệ động vật hoang dã nhìn từ luật pháp và lương tâm”.

Ngoài ra, cần điều chỉnh lại giá trị định lượng của động vật hoang dã trong cấu thành tội phạm đối với tội danh này. Hiện nay, giá trị định lượng để cấu thành tội phạm cơ bản của tội phạm tại Điều 234 là trị giá động vật hoang dã từ 150 triệu đồng trở lên, trong khi giá trị định lượng của hàng hoá cấm thông thường chỉ ở mức 100 triệu đồng trở lên.

Để bảo vệ động vật hoang dã hiệu quả hơn, cần huy động nguồn lực từ xã hội, bao gồm cả nguồn lực từ các tổ chức phi chính phủ. Cần tập trung nguồn lực, nhân lực cho một nhiệm vụ trọng tâm là xử lý triệt để vấn nạn mua bán, tiêu thụ động vật hoang dã.

Bảo vệ động vật hoang dã là trách nhiệm chung của toàn xã hội, đòi hỏi sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự tham gia của mọi người dân.

Tại tọa đàm “Bảo vệ động vật hoang dã nhìn từ luật pháp và lương tâm” do báo Pháp Luật TP.HCM tổ chức, PGS.TS Lê Huỳnh Tấn Duy – Phó trưởng khoa Luật Hình sự, ĐH Luật TP.HCM, đã trình bày tham luận “Bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam nhìn từ góc độ chính sách, pháp luật: Những vướng mắc cần được tháo gỡ”.

Ông Duy nhấn mạnh rằng bảo vệ động vật hoang dã là vấn đề cấp thiết, không chỉ vì lợi ích của môi trường sinh thái mà còn vì trách nhiệm của chúng ta với thế hệ tương lai.

[Caption align=”aligncenter” width=”650″] PGS.TS Lê Huỳnh Tấn Duy trình bày tham luận tại Tọa đàm[/caption]

Theo PGS.TS Lê Huỳnh Tấn Duy, chính sách bảo vệ động vật hoang dã tại Việt Nam đã được quy định trong nhiều văn bản pháp luật, nhưng vẫn còn nhiều vướng mắc cần được tháo gỡ. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến nạn săn bắt động vật hoang dã là nhu cầu tiêu thụ của người dân và lợi nhuận từ hoạt động săn bắt cao.

Ông Duy cũng chỉ ra rằng các biện pháp phòng ngừa hiện nay chưa hiệu quả, chủ yếu tập trung vào tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức pháp luật, nhưng chưa mang tính bền vững và rộng khắp.

Vấn đề xử lý hành vi săn bắt động vật hoang dã cũng được thảo luận. PGS.TS Lê Huỳnh Tấn Duy cho biết rằng trong Bộ Luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) có hai tội danh liên quan đến động vật hoang dã, bao gồm “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” và “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”.

Ông Duy cũng nêu quan điểm rằng cần đảm bảo tính công bằng trong quyết định hình phạt, truy cứu trách nhiệm hình sự, và rằng việc xét xử lưu động không phải là giải pháp phù hợp.

Bảo vệ động vật hoang dã không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng mà còn là của toàn xã hội. Việc nâng cao nhận thức của người dân và hoàn thiện pháp luật là những bước quan trọng để bảo vệ động vật hoang dã.