Chuyển đổi xanh đang trở thành xu hướng tất yếu đối với các doanh nghiệp tại Việt Nam, không chỉ dừng lại ở khẩu hiệu mà còn được thể hiện qua những hành động cụ thể để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Ngành bán lẻ cũng không ngoại lệ, khi Trung tâm Bách hóa Tổng hợp và Siêu thị AEON Xuân Thủy đã triển khai dịch vụ cho thuê túi môi trường, giúp giảm thiểu việc sử dụng túi nilon.

Cụ thể, trong năm 2024, dịch vụ này đã ghi nhận 22.000 lượt thuê, với khách hàng có thể thuê túi tái chế với giá 5.000 đồng và được hoàn tiền 100% khi trả lại túi. Mô hình này không chỉ giúp giảm thiểu rác thải mà còn khuyến khích người tiêu dùng thay đổi thói quen trong việc sử dụng túi nilon.

Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp sản xuất cũng đang ứng dụng đổi mới công nghệ để xanh hóa quy trình sản xuất. Công ty Cổ phần Phân bón Dầu khí Cà Mau đã chủ động nghiên cứu chế tạo sản phẩm đa chức năng, giúp tiết kiệm chi phí cho nông dân và giảm thiểu sự ảnh hưởng đến môi trường. Điều này thể hiện sự cam kết của doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Theo khảo sát của Ban IV, có 48,7% doanh nghiệp cho rằng việc giảm phát thải và chuyển đổi xanh là cần thiết hoặc rất cần thiết. Điều này cho thấy nhận thức đang dần thay đổi trong cộng đồng doanh nghiệp, khi họ bắt đầu nhìn nhận chuyển đổi xanh không chỉ là một xu hướng mà còn là một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển của mình.

Chuyển đổi xanh không còn là xu hướng, mà đang trở thành tiêu chuẩn mới trong phát triển kinh tế. Dù còn nhiều thách thức về chi phí và công nghệ, nhưng sự chủ động của doanh nghiệp Việt Nam trong việc thích ứng, thay đổi và hợp tác là tín hiệu tích cực cho một tương lai tăng trưởng xanh – bền vững – có trách nhiệm.

Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, cho rằng chuyển đổi xanh là một quá trình tất yếu, không chỉ là câu chuyện cam kết chính trị của các quốc gia, mà còn là câu chuyện của thị trường và đòi hỏi từ người tiêu dùng. Quá trình này đòi hỏi sự tham gia tích cực của cả doanh nghiệp và chính phủ trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi cho chuyển đổi xanh.

Ông Frederick Teo, CEO Gen Zero, Tập đoàn Temasek Holdings, Singapore, nhận định rằng Việt Nam có tiềm năng lớn để khử carbon và chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp và năng lượng. Với sự hỗ trợ từ các đối tác quốc tế và sự quyết tâm của chính phủ, Việt Nam có thể đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh và đạt được mục tiêu phát triển bền vững.

Nhìn chung, chuyển đổi xanh đang trở thành một yếu tố quan trọng trong chiến lược phát triển của các doanh nghiệp tại Việt Nam. Với sự chủ động và cam kết của doanh nghiệp, cùng với sự hỗ trợ từ chính phủ và các đối tác quốc tế, Việt Nam có thể đạt được mục tiêu phát triển bền vững và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

Hiện nay, mục tiêu giảm phát thải carbon không chỉ còn là một vấn về môi trường, mà còn là một bài toán tài chính và quản trị dài hạn đối với các doanh nghiệp. Không chỉ các nhà máy xi măng hay sắt thép thải khói đen nghịt cần giảm phát thải, mà các ngành như du lịch và nông nghiệp cũng đang bị áp chuẩn phát thải để tiến tới mục tiêu Net Zero toàn cầu. Việt Nam cũng đã cam kết đạt được mục tiêu này vào năm 2050.

Một trong những ngành đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải là ngành du lịch. Ông Trần Minh Tiến, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Net Zero Carbon, cho biết các khách sạn, đặc biệt là khách sạn 4-5 sao, đang đối mặt với yêu cầu trung hòa carbon theo công bố của châu Âu và các hiệp hội liên quan. Từ năm 2027, nếu các khách sạn không trở thành khách sạn xanh (Green Hotel), họ có thể bị loại khỏi danh sách của nhiều nền tảng đặt phòng như Agoda, Booking và các nền tảng du lịch lớn.

Ông Tiến cũng chia sẻ một khảo sát của nền tảng đặt phòng nổi tiếng Booking.com cho thấy 93% du khách ưu tiên lựa chọn dịch vụ du lịch xanh, nghĩa là thân thiện với môi trường, sử dụng năng lượng tái tạo hoặc giảm thiểu chất thải nhựa. Điều này cho thấy xu hướng du lịch xanh đang tăng mạnh và khách sạn không còn lựa chọn ‘nên’ hay ‘không nên’, mà buộc phải chuyển đổi xanh nếu muốn tồn tại.

Ông Nguyễn Huỳnh Thanh Phong, Giám đốc bộ phận bền vững tại Bureau Veritas Việt Nam, cũng cho biết báo cáo năm ngoái của Booking.com cho thấy 76% du khách quốc tế muốn lựa chọn dịch vụ thân thiện với môi trường và 43% sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm bền vững. Các nền tảng đặt phòng lớn như Booking.com đã bắt đầu áp dụng nhãn “Travel sustainable” để giúp khách du lịch nhận biết những cơ sở lưu trú áp dụng các giải pháp thân thiện với môi trường và phát triển bền vững.

Để đạt mục tiêu Net Zero năm 2050, các doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ từ tiết kiệm năng lượng, quản lý rác thải đến bù đắp carbon. Đây là gánh nặng không nhỏ với các khách sạn vừa và nhỏ vốn hạn chế về nguồn lực và công nghệ. Tuy nhiên, việc chuyển đổi xanh không chỉ mang lại lợi ích về môi trường mà còn giúp doanh nghiệp giảm chi phí dài hạn, tăng sức hút với du khách và tăng uy tín thương hiệu.

Không chỉ ngành du lịch, ngành nông nghiệp cũng đang phải đối mặt với thách thức giảm phát thải khí metan. Ông Tiến cho biết với mô hình trồng lúa ướt – khô xen kẽ, nông dân vừa tăng năng suất, vừa giảm chi phí đầu vào. Lượng phân bón có thể giảm 10-20%, thuốc trừ sâu giảm 50%, thậm chí một số vụ giảm đến 70% thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, lượng khí metan phát thải cũng giảm đáng kể vì thời gian ngập nước chỉ còn 60 ngày, bởi lúa được luân phiên xen kẽ 15 ngày nước, 15 ngày khô.

Trong bối cảnh nhu cầu giảm phát thải khí nhà kính ngày càng cấp thiết, một số doanh nghiệp đã tổ chức xây dựng “công viên carbon” với chiến lược hướng đến trung hòa carbon cho các doanh nghiệp đồng hành cùng mục tiêu Net Zero vào năm 2050 của Việt Nam. Công viên carbon được xây dựng không chỉ nhằm giải quyết bài toán phát thải của từng doanh nghiệp, mà còn mở ra một cộng đồng hợp tác để cùng nhau đạt được mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.

Booking.com là một trong những nền tảng đặt phòng trực tuyến lớn nhất thế giới, cung cấp dịch vụ đặt phòng khách sạn, resort, nhà nghỉ, căn hộ và các loại hình lưu trú khác trên toàn thế giới.

Mạng lưới Đầu tư Tác động Toàn cầu (GIIN) đã ra mắt một khuôn khổ đầu tư giải pháp khí hậu mới, với mục đích hỗ trợ các chủ sở hữu tài sản trong việc định hướng danh mục đầu tư của họ theo các mục tiêu khí hậu toàn cầu và lộ trình giảm phát thải. Khung đầu tư này được giới thiệu trong Tuần lễ Hành động vì Khí hậu tại London, cung cấp một lộ trình cụ thể cho các nhà đầu tư để lựa chọn các chiến lược đầu tư vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa góp phần hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 2°C.

Khung đầu tư giải pháp khí hậu này tập trung vào việc mở rộng các công nghệ và tài sản giúp cắt giảm phát thải trên quy mô toàn nền kinh tế. Điều này khác biệt với các chiến lược khí hậu thông thường chỉ tập trung vào giảm phát thải của danh mục đầu tư. Khung hướng dẫn này bao gồm hai trụ cột chính. Thứ nhất, nó cung cấp các khái niệm nền tảng để phân biệt đầu tư giải pháp khí hậu với các chiến lược ESG hoặc thích ứng. Thứ hai, nó đưa ra các tiêu chí đánh giá áp dụng cho mọi loại tài sản, bao gồm bốn yếu tố chính: luận điểm khí hậu, định lượng, ưu tiên hóa và quản trị bất định.

Những tiêu chí này giúp đảm bảo rằng các khoản đầu tư không chỉ mang lại lợi nhuận tài chính mà còn đóng góp vào việc giảm phát thải khí nhà kính và chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp. Ông Sean Gilbert, Giám đốc mạng lưới nhà đầu tư của GIIN, cho biết khung hướng dẫn này mở ra con đường để các nhà đầu tư xác định các chiến lược vừa mang lại lợi nhuận tài chính vừa có chủ đích xây dựng danh mục đầu tư thực hiện các mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với cách tiếp cận có chủ đích, khung giúp nhận diện các khoản đầu tư mang tính chuyển đổi và thúc đẩy quá trình chuyển dịch sang nền kinh tế carbon thấp.

Khung hướng dẫn này đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng từ các nhà đầu tư về những công cụ đơn giản, dễ sử dụng để đánh giá tính đáng tin cậy của các cơ hội đầu tư xanh mà không cần kiến thức sâu về khoa học khí hậu hay mô hình thị trường. Đại diện của GIIN nhấn mạnh rằng đầu tư khí hậu cần vượt qua những nhãn mác bề ngoài để hướng tới các giải pháp thực chất, tạo ra tác động hệ thống và lâu dài cho mục tiêu khí hậu toàn cầu. Với khung hướng dẫn này, GIIN hy vọng sẽ giúp các nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định đầu tư thông minh và có trách nhiệm, đồng thời đóng góp vào việc đạt được các mục tiêu khí hậu toàn cầu.

GIIN cũng hy vọng rằng khung hướng dẫn này sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về các cơ hội và thách thức trong đầu tư khí hậu, cũng như cách thức để đo lường và quản lý tác động khí hậu của danh mục đầu tư của họ. Bằng cách cung cấp một khuôn khổ rõ ràng và thống nhất cho đầu tư khí hậu, GIIN tin rằng các nhà đầu tư có thể đóng góp vào việc tạo ra một tương lai bền vững và carbon thấp cho tất cả mọi người.

Để biết thêm thông tin về khung hướng dẫn đầu tư giải pháp khí hậu của GIIN, vui lòng truy cập vào https://www.giin.org/ để có thêm thông tin chi tiết.

Thế giới đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi kép quan trọng, kết hợp giữa chuyển đổi số và phát triển bền vững. Trong giai đoạn này, công nghệ số như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain) đang hòa nhập với sinh thái học để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Theo GS. Yves Wautelet, chuyên gia đến từ Đại học KU Leuven (Bỉ), mục tiêu của chuyển đổi kép là tận dụng tối đa sự kết hợp này để tạo ra giá trị lớn hơn, cả về kinh tế, xã hội lẫn môi trường.

GS. Yves Wautelet nêu ví dụ về mô hình Circulise, một sự kết hợp giữa mô hình quản lý, kinh tế và công nghệ để mang lại giá trị bền vững và tuần hoàn. Dự án Fanyatu tại lưu vực sông Congo, chuyên tái trồng rừng và cải thiện sinh kế người dân địa phương, là một trong những ví dụ điển hình. Dự án này tích hợp công nghệ IoT và bản sao số (digital twins) để giám sát, tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, xây dựng lòng tin các bên liên quan. Kết quả là khoảng 6 triệu cây được trồng, cộng đồng địa phương tham gia với vai trò ‘người sản xuất kiêm tiêu dùng tài nguyên’ (resource prosumers).

Mô hình kinh tế tuần hoàn xoay quanh việc giảm thiểu chất thải, tận dụng tối đa giá trị từ sản phẩm và nguyên liệu. Các chuyên gia cho rằng, trong một nền kinh tế tuần hoàn, con người có thể tận dụng được nhiều giá trị hơn từ những gì đã có và duy trì giá trị đó trong nền kinh tế lâu nhất có thể. Điều này có thể đạt được thông qua thiết kế thông minh, giải pháp số và sự chuyển dịch từ sở hữu sản phẩm sang sử dụng dịch vụ.

Trên thế giới, đã có các dự án khác cho thấy công nghệ mới đang là trợ thủ đắc lực để thúc đẩy nhanh tiến trình và hiệu quả của kinh tế tuần hoàn. EY đang hợp tác với nhiều công ty triển khai công cụ AI phân tích chuỗi cung ứng, giúp giải quyết các điểm nghẽn trong quản lý vận chuyển, giảm lượng phát thải carbon và dự báo nhu cầu nhằm hạn chế sản xuất dư thừa và tồn kho. Plastic Bank (Canada) ứng dụng nền tảng tích hợp AI và Blockchain để biến rác nhựa thành ‘tiền tệ’, cho phép người dân đổi rác lấy nhu yếu phẩm, học phí, bảo hiểm y tế và các dịch vụ thiết yếu khác.

Hiện khoảng 27% các quốc gia đưa hành động kinh tế tuần hoàn vào Đóng góp do Quốc gia Tự quyết định (NDC). Kinh tế tuần hoàn cũng sẽ là chủ đề chính tại Hội nghị Biến đổi khí hậu lần thứ 30 của Liên Hợp Quốc (COP30). Việc khai thác và chế biến nguyên liệu, gồm nhiên liệu hóa thạch, khoáng sản và sinh khối, chiếm ít nhất 55% lượng khí nhà kính toàn cầu, đồng thời góp phần vào tình trạng suy giảm đa dạng sinh học và cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên.

GS. Yves Wautelet cho biết sự tương tác giữa công nghệ và nhu cầu của xã hội cần được thể hiện một cách rõ ràng trong thiết kế và vận hành hệ thống quản trị. Không chỉ đơn thuần áp dụng công nghệ, cần xác định rõ công nghệ đó phục vụ lợi ích gì cho cộng đồng, phát triển bền vững và điều chỉnh công nghệ để phù hợp với mục tiêu xã hội.