Các nhà khoa học vừa khám phá ra một mảnh vỡ cổ xưa của Trái Đất, hé lộ thông tin quý giá về lịch sử hình thành hành tinh.

Nhóm nghiên cứu từ Đại học Ottawa (Canada) đã xác định Vành đai đá xanh Nuvvuagittuq có tuổi đời lên tới 4,16 tỉ năm, thuộc giai đoạn liên đại Hỏa Thành.

Liên đại Hỏa Thành là giai đoạn đầu tiên trong lịch sử Trái Đất, kéo dài từ khoảng 4,6 tỉ năm trước đến 4 tỉ năm trước. Đây là thời kỳ địa cầu còn là một quả cầu lửa với đại dương magma nóng bỏng, bị ảnh hưởng bởi các vụ va chạm thiên thạch và bầu khí quyển khắc nghiệt.

Quá trình kiến tạo mảng đã liên tục thay đổi vỏ Trái Đất qua hàng tỉ năm. Tuy nhiên, Vành đai đá xanh Nuvvuagittuq đã thoát khỏi sự xáo trộn này và giữ được trạng thái nguyên thủy.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng phương pháp định tuổi uranium-chì và phân tích đồng vị samarium-neodymium để xác định tuổi của Vành đai đá xanh Nuvvuagittuq.

Phát hiện này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về quá trình hình thành lục địa đầu tiên mà còn cung cấp thông tin quý giá về môi trường xuất hiện sự sống trên Trái Đất.

Đây là một bước tiến quan trọng trong việc nghiên cứu lịch sử Trái Đất và mở ra hướng nghiên cứu mới về sự tiến hóa của hành tinh.

Một khám phá địa chất đột phá đã hé lộ về sự hình thành của một đại dương mới trên Trái Đất.

Theo Live Science, các nhà khoa học đã phát hiện ra một cột manti khổng lồ dưới Ethiopia, thúc đẩy quá trình xé toạc Sừng châu Phi và hình thành một đại dương mới gần biển Đỏ và vịnh Aden.

Cột manti là một khối đá nóng, khá lỏng, dâng lên từ sâu trong lớp phủ của Trái Đất. Hiện tượng này được cho là có liên quan đến quá trình kiến tạo mảng, hay sự chuyển dịch của các mảnh vỏ Trái Đất.

Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí khoa học Nature Geoscience cho thấy cột manti này nằm dưới vùng Afar của Ethiopia, tại giao điểm của 3 mảng kiến tạo. Các vết nứt giữa các mảng này có độ tuổi và tốc độ khác nhau.

Nhóm nghiên cứu đã thu thập hơn 130 mẫu đá núi lửa từ vùng Afar và sử dụng mô hình máy tính để xác định cách khu vực này phản ứng với cột manti. Kết quả cho thấy chỉ một cột manti duy nhất đang nằm bên dưới, với thành phần không đồng nhất và dâng lên theo nhịp điệu như nhịp tim.

Các xung động của cột manti khác nhau tùy thuộc vào độ dày của mảng kiến tạo và tốc độ tách ra của nó. Ví dụ, tại các vết nứt gần biển Đỏ, các xung di chuyển hiệu quả hơn và đều đặn hơn.

Khám phá này không chỉ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về quá trình kiến tạo mảng và hình thành đại dương mới mà còn có thể cung cấp công cụ mới để dự đoán các thảm họa địa chất như núi lửa và động đất.

Trong tương lai xa, đại dương mới này sẽ biến đổi hoàn toàn cảnh quan của khu vực. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra rất chậm và không thể quan sát được trong vài thế hệ.

Phát hiện mới về “cột đá ma” dưới Oman đã mở ra những hiểu biết sâu sắc về cấu trúc và hoạt động địa chất của Trái Đất.

Nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Earth and Planetary Science Letters cho biết “cột đá ma” này là một chùm manti, tức những cột đá nóng, mềm, dâng lên từ ranh giới lõi – lớp phủ của Trái Đất, xuyên lên đến tận bề mặt.

Khác với các chùm manti đã biết thường đi kèm với hoạt động núi lửa, “cột đá ma” này không có hoạt động núi lửa trên bề mặt nhưng vẫn tác động âm thầm đến hành tinh.

Nhóm nghiên cứu quốc tế dẫn đầu bởi TS Simone Pilia từ Đại học Dầu khí và khoáng sản King Fahd (Ả Rập Saudi) đã sử dụng dữ liệu địa chấn để phát hiện ra “cột đá ma”. Sóng địa chấn bị chậm lại khi đi qua khu vực dãy núi Al Hajar, cho thấy sự hiện diện của đá nóng và mềm bên dưới.

Mô hình máy tính và các phép đo hiện trường đã xác nhận sự tồn tại của “cột đá ma”, với các điểm gián đoạn địa chấn ở độ sâu 410 km và 660 km. Cột đá này có đường kính khoảng 200-300 km và nóng hơn lớp phủ xung quanh tới 100-300 độ C.

Vai trò của “cột đá ma” trong việc định hình Trái Đất

“Cột đá ma” đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sự tương tác giữa nhiệt độ, áp suất và sự di chuyển của vật chất từ lõi hành tinh lên đến bề mặt. Chúng cũng góp phần vào quá trình kiến tạo mảng, khiến các lục địa sáp nhập và tách ra nhiều lần trong lịch sử.

Sự hiện diện của “cột đá ma” Dani dưới Oman cho thấy có thể còn nhiều “cột đá ma” khác tồn tại trên Trái Đất, âm thầm định hình lại hành tinh cùng với các cột đá có hoạt động núi lửa.

Các mô hình cho thấy “cột đá ma” Dani đã tồn tại hàng triệu năm, ảnh hưởng đến chuyển động của mảng kiến tạo Ấn Độ và vẫn đang nâng cao đất đai ở Oman.