Một kỹ thuật viên trẻ đang đối mặt với nỗi lo lớn khi phải cân bằng giữa việc kiếm tiền và kiểm soát chi tiêu trong gia đình. Mặc dù anh làm việc chăm chỉ và đều đặn, nhưng việc tiết kiệm trở nên khó khăn do thói quen tiêu xài không kiểm soát của vợ anh, Thủy. Thủy không đi làm và ở nhà để chăm sóc con, nhưng phần lớn thời gian của cô lại được dành để mua sắm trực tuyến.

Cô thường khoe anh những món hàng vừa mua với giá rẻ, nhưng thực tế lại tiêu tốn rất nhiều tiền. Anh đã cố gắng kiềm chế và đề nghị Thủy nên tiết kiệm, nhưng cô không nghe. Thay vào đó, cô lại vùng vằng và dọa sẽ về nhà ngoại. Anh bắt đầu giữ lại một phần tiền riêng để kiểm soát chi tiêu, nhưng Thủy lại cảm thấy bị coi thường và cho rằng anh không tin tưởng cô.

Tình hình trở nên nghiêm trọng khi Thủy thực sự về nhà ngoại và anh phải gọi điện cho bố mẹ vợ để nhờ khuyên răn. Tuy nhiên, bố mẹ vợ lại không trách Thủy mà khuyên anh nên nhường cho và không nên đưa tiền cho cô nữa. Họ cho rằng Thủy sẽ tự xoay xở và khôn ra.

Anh cảm thấy khổ sở và không biết nên làm gì. Nếu không đưa tiền, Thủy sẽ đi vay bạn bè và các nhóm online. Anh đã nhận được cuộc gọi từ một người lạ hỏi về khoản nợ của Thủy và cảm thấy lo lắng. Tình hình này có thể dẫn đến việc Thủy vỡ nợ.

Sau đó, Thủy tự về nhà, nhưng mặt hằm hằm và không thèm nói chuyện. Anh không biết nên nghiêm khắc hơn hay mềm mỏng để giải quyết vấn đề này. Anh chỉ biết rằng, Thủy cần tự thay đổi để giải quyết nút thắt này, nhưng anh không biết chờ đến bao giờ thì cô mới chịu hiểu.

Trong bối cảnh này, nhiều người phải đối mặt với tình huống tương tự, khi một bên trong mối quan hệ cảm thấy không được tôn trọng và kiểm soát. Việc tìm kiếm sự cân bằng giữa việc kiếm tiền và quản lý chi tiêu trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Để giải quyết vấn đề này, cần có sự thay đổi từ cả hai phía. Thủy cần nhận thức được hậu quả của việc tiêu xài không kiểm soát và tìm cách thay đổi thói quen của mình. Đồng thời, anh cũng cần tìm cách thể hiện sự quan tâm và tôn trọng đối với Thủy, cũng như giúp cô hiểu được tầm quan trọng của việc quản lý tài chính trong gia đình.

Cuối cùng, việc giải quyết vấn đề này đòi hỏi sự kiên nhẫn và thấu hiểu từ cả hai phía. Bằng cách tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tài chính hoặc các nhà tư vấn hôn nhân, họ có thể tìm ra giải pháp phù hợp và xây dựng một tương lai tài chính ổn định hơn.

Khi xem bộ phim “Sex Education”, không chỉ những tình tiết thú vị và gần gũi đã thu hút tôi, mà còn là bài học quý giá về mối quan hệ gia đình mà phim mang lại. Bộ phim này xoay quanh cuộc sống của các thiếu niên và người trưởng thành tại thị trấn giả tưởng Moordale, nơi các nhân vật chính phải đối mặt với các tình huống khó xử về tình yêu, tình bạn và những mối quan hệ trong gia đình.

Đặc biệt, câu chuyện của hai cha con Michael Groff và Adam Groff đã để lại ấn tượng sâu sắc trong tôi. Ban đầu, Adam có mối quan hệ căng thẳng với cha mình – một hiệu trưởng nghiêm khắc và độc đoán, người luôn gặp khó khăn trong việc kết nối với Adam về mặt tình cảm. Tuy nhiên, sau nhiều lần cãi vã, hai cha con nhà Groff dần dần thông cảm cho nhau hơn. Trong mùa cuối của phim “Sex Education”, Adam tìm thấy thành công và niềm vui khi làm việc trong nông trại, và bắt đầu xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn với cha. Michael, thông qua hành trình cá nhân và sự can thiệp của vợ, cũng thay đổi, dẫn đến một mối quan hệ hỗ trợ và thấu hiểu hơn với Adam.

Câu chuyện về hai cha con nhà Groff cho chúng ta thấy rằng ngay cả những mối quan hệ thân tình nhất cũng cần rất nhiều nỗ lực vun đắp từ hai phía. Nếu chúng ta chỉ biết hờ hững, mối quan hệ dù tốt đẹp mấy cũng có thể rơi xuống vực sâu, để lại hậu quả khó lường. Tôi, hơn ai hết, rất hiểu điều đó. Vì tôi đã học được bài học đắt giá này qua một trải nghiệm cách đây 5 năm.

Khi đó, tôi là một cô sinh viên mới ra trường, vẫn sống cùng bố mẹ, ăn cơm mẹ nấu hằng ngày. Công việc của tôi rất bận rộn, tôi thường xuyên rời khỏi nhà từ tờ mờ sáng, về lúc 8-9 giờ tối. Bố mẹ chỉ gặp tôi lúc ăn cơm – và tối nào ông bà cũng đợi tôi về để quây quần ăn tối cùng nhau. Tuy nhiên, công việc của tôi đã bào mòn sức khỏe thể chất và tinh thần của tôi. Tôi thường xuyên về nhà trong tình trạng mệt lả, không còn sức lực. Tôi im lặng suốt bữa ăn, cảm thấy mọi lời hỏi han của bố mẹ đều là phiền phức. Có nhiều hôm, tôi còn cáu gắt khi mẹ liên tục giục tôi ăn thêm.

Tình trạng căng thẳng của tôi kéo dài suốt 3-4 tháng. Mỗi lần về nhà, bất chấp sự quan tâm của mẹ, tôi chỉ đáp lại bằng sự lạnh nhạt, thờ ơ. Đỉnh điểm, trong một bữa tối, khi mẹ gắp cho tôi một miếng thịt gà, tôi lập tức phản ứng – hất tay mẹ khiến thức ăn rơi xuống đất. Cả bố mẹ tôi đều sững sờ. Còn tôi, do quá mệt mỏi sau một ngày dài “chạy deadline”, không còn sức để giải thích hay xin lỗi. Tôi lại chạy lên phòng của mình. Khi đi lên cầu thang, tôi nghe thấy tiếng mẹ khóc thút thít.

Tối hôm đó, khi bình tĩnh lại, tôi nhận ra mình đã sai. Bố mẹ yêu thương chăm sóc tôi nhưng lại nhận lại phản ứng gay gắt và vô ơn. Tôi thật sự là đứa con bất hiếu. Tôi muốn nói lời xin lỗi với mẹ vì hành động tối hôm đó nhưng không biết bắt đầu từ đâu. Từ bé đến giờ, tôi vẫn luôn là đứa con ngoan, ít khi mắc lỗi. Nhưng áp lực công việc đã biến tôi thành một con người ích kỷ, cục cằn, và rồi bố mẹ là người chịu tổn thương.

Những bữa cơm tối sau đó, chỉ có bố và tôi. Mẹ đã ăn từ sớm, tôi hiểu bà đang tránh mặt tôi. Thế nhưng, tôi vẫn bối rối, không biết phải xử lý tình huống này thế nào. Vậy là tôi im lặng, ngày ngày vẫn đi làm bình thường – và buổi tối chỉ có bố ngồi đợi. Nhiều lần tôi đứng ngoài cửa phòng mẹ, nhưng lời xin lỗi vẫn không thể nào thốt ra.

Đến một ngày nọ, tôi về nhà và chẳng thấy bố dưới bếp như mọi khi. Tôi chạy lên phòng ông bà thì thấy ông đang đo huyết áp cho bà. Hóa ra mẹ tôi vừa trải qua một cơn tăng huyết áp. Bà bị nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, vừa gọi bác sĩ đến khám và đã được cho uống thuốc. Khi nghe bố kể lại, tôi chợt òa khóc. Tôi chạy lại bên giường mẹ và nói “con xin lỗi”. Tôi nói hết những cảm xúc của mình, rằng tại tôi vô lễ, bất hiếu nên mới khiến mẹ phải suy nghĩ nhiều ngày, rồi bệnh tình sau đó tái phát.

Mẹ cũng khóc nhưng bà bảo tha thứ cho tôi, chỉ mong tôi khỏe mạnh, vui vẻ. Lúc ấy, tôi hối hận vô cùng, giá như tôi biết nói lời xin lỗi sớm hơn để căng thẳng giữa hai mẹ con không leo thang đến mức này. Chỉ vì sự hèn nhát của tôi mà mẹ phải trằn trọc suốt nhiều ngày, sức khỏe giảm sút. Nhìn mẹ nằm nghỉ trên giường, tôi quyết định ngày mai sẽ xin nghỉ việc, ở nhà chăm sóc mẹ một thời gian. Công việc quan trọng thật đấy, nhưng tình cảm gia đình cũng quý giá không kém, và tôi không thể để bản thân lặp lại sai lầm này một lần nào nữa.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Hiện tượng này không phải là hiếm. Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Các chuyên gia tâm lý học cho rằng, sự xa cách này có thể bắt nguồn từ lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory). Trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm.

Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn. Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc?

Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương. Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Tổ chức Stand Alone (Anh) và các chuyên gia tâm lý học đang nỗ lực để giúp các gia đình xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn. Bạn có thể tìm hiểu thêm về vấn đề này và các giải pháp tại trang web của Stand Alone hoặc các nguồn thông tin khác về tâm lý học gia đình.

Trong xã hội hiện đại, nơi mà áp lực và thách thức thường ngày đang ngày càng gia tăng, việc xây dựng và duy trì một cuộc sống gia đình hạnh phúc đã trở thành một hành trình đầy thử thách. Tuy nhiên, tại tỉnh Cà Mau, tỉnh cực Nam của Việt Nam, vẫn có nhiều gia đình đang nỗ lực hết mình để gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống về hạnh phúc gia đình. Một trong những tấm gương điển hình là ông Nguyễn Ngọc Tấn và bà Nguyễn Thu Phượng, cư trú tại ấp Kết Nghĩa, xã Phú Tân.

Với hơn 40 năm chung sống, vợ chồng ông Tấn đã cùng nhau vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, và quan trọng hơn hết, họ đã xây dựng được cuộc sống hạnh phúc, nuôi dạy các con nên người. Đó là một thành tựu đáng tự hào, đặc biệt trong bối cảnh xã hội hiện nay, nơi mà nhiều giá trị truyền thống đang có nguy cơ mai một.

Sau khi đã có cuộc sống ổn định, ông Tấn chọn cho mình một lối sống giản dị, tập trung vào việc tận hưởng cuộc sống hàng ngày với niềm đam mê cây cảnh. Không chỉ chăm chút cho khu vườn của mình, ông Tấn còn đặc biệt quan tâm đến đời sống tinh thần của gia đình, tạo ra một môi trường ấm áp và phong phú cho tất cả các thành viên.

Hạnh phúc của ông Tấn và bà Phượng được xây dựng trên nền tảng vững chắc của yêu thương, chia sẻ và đồng cảm. Đó chính là bí quyết giúp gia đình họ duy trì sự gắn kết và hòa hợp, bất chấp những thách thức và biến động của cuộc sống. Mô hình gia đình của họ thực sự là một hình mẫu lý tưởng mà nhiều người mong muốn, một minh chứng sống cho việc hạnh phúc gia đình có thể được xây dựng và duy trì trong xã hội hiện đại.

Thông qua câu chuyện của gia đình ông Nguyễn Ngọc Tấn và bà Nguyễn Thu Phượng, chúng ta thấy được tầm quan trọng của việc giữ gìn và phát huy những giá trị truyền thống về hạnh phúc gia đình. Bằng cách trân trọng và học hỏi từ những mô hình gia đình hạnh phúc như vậy, mỗi chúng ta có thể tìm ra cách thức để xây dựng và duy trì cuộc sống gia đình hạnh phúc, góp phần tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn.