Nội dung chính
Lễ đón tiếng sấm đầu năm, hay còn gọi là Tết Chăm Phtrong, là một nghi lễ truyền thống quan trọng và độc đáo của dân tộc Ơ Đu, một trong những dân tộc ít người nhất Việt Nam.
Ngày 27/6, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã công nhận “Lễ đón tiếng sấm đầu năm của dân tộc Ơ Đu ở xã Nga My, tỉnh Nghệ An” là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia, thuộc loại hình Tập quán xã hội và Tín ngưỡng.
Lễ hội đón tiếng sấm – nét văn hóa đặc trưng
Lễ đón tiếng sấm đầu năm tồn tại khoảng 100 năm qua, là một lễ hội lớn, quan trọng, có nhiều lễ thức mang đậm sắc thái văn hóa độc đáo, đặc trưng riêng có của dân tộc Ơ Đu.
Lễ hội này gắn liền với tục thờ Thần Sấm, vị thần tối cao trong tâm thức của người Ơ Đu, mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, đánh dấu thời điểm bắt đầu năm mới theo quan niệm của người Ơ Đu, khi tiếng sấm đầu tiên vang lên (thường vào khoảng tháng Hai đến tháng Tư Dương lịch).
Một nét văn hóa độc đáo
Đối với người Ơ Đu, khi nào có tiếng sấm thì khi đó là thời điểm bước sang năm mới. Lúc này, người Ơ Đu sẽ tổ chức lễ đón tiếng sấm để cầu mong bản làng bình yên, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, người người dồi dào sức khỏe.
Đây cũng là dịp để người Ơ Đu gửi gắm ước nguyện tới tổ tiên và Thần Sấm đồng thời rửa trôi những điều không may của năm cũ để đón năm mới với hy vọng may mắn và thịnh vượng.
Người dân Ơ Đu chuẩn bị lễ cúng
Các hoạt động trong lễ hội
Sau khi nghe tiếng sấm đầu tiên trong năm, sáng hôm sau, thầy mo (người chủ lễ) đi quanh bản, đánh chiêng để thông báo và kêu gọi mọi người chuẩn bị đón Tết.
Dân bản nhanh chóng mang các vật dụng sinh hoạt như nồi, chảo, dao, gùi ra suối Nậm Ngân để rửa sạch, với ý nghĩa gột rửa những điều đen đủi, phiền muộn của năm cũ.
Cúng bản là nghi thức đầu tiên, nhằm xin phép thổ địa, thổ công cho phép dân bản tổ chức lễ. Mâm cúng gồm gà luộc, xôi nếp, rượu trắng.
Mâm cúng Thần Sấm
Ý nghĩa văn hóa và tín ngưỡng
Lễ đón tiếng sấm là một trong những nghi lễ lâu đời nhất của người Ơ Đu, được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Đây là nét văn hóa đặc trưng, phản ánh đời sống nông nghiệp và sự hòa hợp với thiên nhiên của người Ơ Đu.
Lễ hội không chỉ là một nghi lễ tâm linh mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, niềm tin vào thiên nhiên và tổ tiên.
Dân tộc Ơ Đu là một trong 5 dân tộc ít người nhất trong cộng đồng 54 dân tộc trên cả nước. Mặc dù nhiều phong tục của người Ơ Đu đã mai một do biến động lịch sử và di cư, lễ hội này vẫn được bảo tồn và phục dựng, góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa.