Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng và nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Một mặt, nhiều người ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, mặt khác, không ít người phản đối với quan điểm rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một điển hình. Nơi đây chỉ cách nhiều khu dân cư tỉnh Hà Tĩnh 5km và thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Thế nhưng, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải nhiều phản ứng từ dư luận vì nhiều người quan niệm di tích là của chung và không nên tính phí.
Để việc thu phí hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động liên quan. Điều này sẽ giúp người dân và khách tham quan hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu từ phí tham quan.
Ngoài ra, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, cũng như cư dân địa phương. Việc áp dụng các chính sách như vậy không chỉ giúp giảm bớt gánh nặng tài chính cho những người yếu thế mà còn thể hiện tinh thần nhân đạo và sự trân trọng đối với những cống hiến và hy sinh của họ.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau.