Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết về việc thí điểm VKSND khởi kiện vụ án dân sự để bảo vệ quyền dân sự của các chủ thể dễ bị tổn thương hoặc bảo vệ lợi ích công. Việc này nhằm khắc phục tình trạng các cơ quan, tổ chức, cá nhân chưa thực hiện hiệu quả việc bảo vệ lợi ích công và quyền dân sự của nhóm dễ bị tổn thương.
Thí điểm cơ chế khởi kiện mới
Các đại biểu quốc hội bấm nút thông qua dự thảo Nghị quyết
Theo Nghị quyết vừa được thông qua, VKSND chỉ khởi kiện khi đã thông báo, kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện quyền, trách nhiệm khởi kiện nhưng không có người khởi kiện. Việc khởi kiện này không loại trừ, triệt tiêu việc xử lý hành chính và xử lý hình sự nếu có căn cứ.
Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết cơ chế VKSND khởi kiện vụ án dân sự công ích không chồng chéo, mâu thuẫn với các cơ chế xử lý hình sự, xử lý hành chính. Ông cũng khẳng định VKSND tham gia vụ án dân sự công ích với hai vai trò: đại diện cho Nhà nước khởi kiện và cơ quan kiểm sát hoạt động tư pháp.
Viện trưởng VKSND Tối cao Nguyễn Huy Tiến
Trách nhiệm thu thập chứng cứ của VKSND
Liên quan đến quy định về các biện pháp kiểm tra, xác minh, Viện trưởng VKSND Tối cao cho biết VKSND phải có trách nhiệm tiến hành thu thập tài liệu, chứng cứ để bảo vệ lợi ích công và quyền dân sự của các chủ thể thuộc nhóm dễ bị tổn thương. Một trong bảy biện pháp kiểm tra, xác minh được quy định là “kiểm tra, đánh giá hiện trường để phát hiện dấu vết của vi phạm, thu thập thông tin, tài liệu, chứng cứ”.
Ông Nguyễn Huy Tiến cho rằng đây là biện pháp cần thiết để VKSND phát hiện sự thật khách quan, xác định tính xác thực của sự việc. Ví dụ, trong trường hợp xả thải làm ô nhiễm nguồn nước, VKSND cần trực tiếp đến hiện trường, kiểm tra, thu thập mẫu nước, trưng cầu giám định để xác định hậu quả, từ đó có căn cứ để khởi kiện.