Việc thanh toán qua ngân hàng không chỉ giúp người bán minh chứng chi phí mà còn bảo vệ người mua bằng hóa đơn chứng nhận quyền lợi. Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, khi Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 chính thức có hiệu lực, nhiều hộ kinh doanh và tiểu thương lại né luật bằng cách “chỉ nhận tiền mặt”.
Thực trạng đáng lo ngại
Từ các chợ dân sinh đến các cửa hàng nhỏ lẻ, cụm từ “chỉ nhận tiền mặt” đang trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Khi chọn xong hàng hóa, nhiều khách hàng bị yêu cầu trả tiền mặt dù muốn chuyển khoản. Tại một cửa hàng thời trang trong khu chợ Thành Công, chị Nguyễn Thị Mến bị từ chối chuyển khoản và yêu cầu trả tiền mặt.
Chỉ nhận tiền mặt: Hiện tượng gây lo ngại
Theo quy định mới của Luật Thuế GTGT, mọi giao dịch mua hàng hóa, dịch vụ nếu không có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt sẽ không được khấu trừ thuế GTGT đầu vào. Điều này khiến nhiều hộ kinh doanh lo lắng và tìm cách né tránh.
Tác động tiêu cực
Chuyên gia thị trường Trần Mạnh Hùng cho rằng xu hướng “chỉ nhận tiền mặt” không chỉ gây khó khăn cho quá trình triển khai chính sách thuế mới mà còn tiềm ẩn hệ lụy lớn cho nền kinh tế. Khi dòng tiền không quay vòng qua hệ thống ngân hàng, nó không tham gia vào chu trình tín dụng, không tạo ra giá trị mới.
Hành vi này còn khiến “vùng xám” tài chính dễ phát triển, tạo điều kiện cho rửa tiền, trốn thuế thu nhập và tạo lỗ hổng trong hoạt động giám sát tài chính quốc gia.
Tác động tiêu cực của việc chỉ nhận tiền mặt
Giải pháp cần thiết
Để khắc phục tình trạng này, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu đề xuất cần hoàn thiện pháp lý rõ ràng và đồng nhất, quy định cụ thể ngưỡng giao dịch bắt buộc có chứng từ không dùng tiền mặt. Đồng thời, cần cải thiện hạ tầng thanh toán, mở rộng dịch vụ ngân hàng số và cung cấp giải pháp tài chính vi mô để giúp hộ kinh doanh thuận tiện hơn trong giao dịch.
Cần có sự hỗ trợ kỹ thuật, giảm chi phí áp dụng và có các chính sách ưu đãi, khuyến khích cho hộ áp dụng nhanh. Việc áp dụng luật không dùng tiền mặt phải đi kèm với hành động kiểm soát, giáo dục và hỗ trợ toàn diện.